İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin (UKOME) Ocak toplantısında gündeme getirilen %46.09 oranındaki toplu taşıma zammı teklifi reddedildi. Konuyla ilgili açıklama yapan İBB Genel Sekreter Yardımcısı Gürkan Akgün, zam oranının alt komisyonlarda yeniden değerlendirileceğini belirtti. İstanbul’da yıllık 1,4 milyar yolculuğun gerçekleştiği toplu taşımada, İBB’nin yolcu başına sübvansiyon desteği 25,5 TL’yi bulurken, bu destek son 6 yılda %2000 artışla dikkat çekiyor.
2018 yılında 1,7 milyar TL olan sübvansiyon miktarı, 2024 yılı itibarıyla 35,7 milyar TL’ye ulaştı. İBB’nin toplu taşımayı sübvanse etmek için harcadığı tutar, %2000’lik artışla rekor seviyeye çıkarken, yolcu başına düşen maliyet de hızla yükseldi.
2018 yılında 3,4 TL olan İETT’nin yolcu başına maliyeti, 2024 yılına gelindiğinde %965’lik artışla 36,2 TL’ye yükseldi. Aynı dönemde akaryakıt giderleri de astronomik bir artış gösterdi. 2018’de 473 milyon TL olan akaryakıt maliyeti, %1050 artışla 2024 yılında 5,43 milyar TL’ye ulaştı.
Mazot Fiyatlarındaki Artış Yükü Ağırlaştırıyor
Toplu taşımayı zorlayan en büyük faktörlerden biri de hızla artan mazot fiyatları. Ağustos 2023’te 22 TL olan 1 litre mazot fiyatı, Ocak 2025’te 44,74 TL’ye çıkarak %131,5 oranında yükseldi. Bu durum toplu taşıma maliyetlerini doğrudan etkilerken, 1 tam biletin 1 dolardan 0,57 dolara düşmesi ekonomik dengesizlikleri gözler önüne seriyor.
İBB, artan maliyetlere rağmen sosyal belediyecilik projelerini hayata geçirmeyi sürdürüyor. Bu kapsamda 0-4 yaş arası çocuğu olan annelere ve iş arayan vatandaşlara ücretsiz ulaşım destekleri sağlandı. Özel taşımacılık otobüslerinin İETT standartlarına yaklaştırılması için yeni ödeme modelleri geliştirildi.
İBB, sosyal belediyecilik uygulamaları kapsamında sübvansiyon miktarını 2018 yılında 1,7 milyar TL’den 2024 yılında 35,7 milyar TL’ye çıkardı. Bu artış oranı %2000’lik bir artış anlamına geliyor. Ayrıca, 0-4 yaş çocuklu annelere ve iş arayan vatandaşlara ücretsiz ulaşım desteği gibi sosyal projeler hayata geçirildi. İstanbul’un toplu taşıma ücretleri, diğer büyükşehirlerle kıyaslandığında hala daha düşük seviyede. Bu verilere göre, İstanbul’da artan maliyetlere rağmen İBB yönetiminin gayretleriyle toplu taşıma ücretleri düşük tutulmaya devam ediyor.
Ancak, maliyet artışları sürdürülebilirlik açısından ciddi bir risk oluşturmayı sürdürüyor.
